Kontekst organizacji to nowe pojęcie w ISO 9001:2015, które znalazło się w niej w związku z wprowadzeniem szeregu wymagań z zakresu zarządzania ryzykiem.
Wymagania w zakresie kontekstu pogrupowane są w następujących działach:
4.1. Zrozumienie organizacji i jej kontekstu.
4.2. Zrozumienie potrzeb i oczekiwań stron zainteresowanych.
4.3. Określenie zakresu SZJ.
4.4. System Zarządzania Jakością i jego procesy.
przy czym dokładne poznanie idei zawartych w p. 4.1 i 4.2 pozwala na właściwe zrozumienie nowego elementu normy.
ISO 9001 wymaga, aby organizacja określiła jakie elementy w jej zewnętrznym i wewnętrznym otoczeniu są istotne dla realizacji jej celów, strategii oraz osiągania zamierzonych wyników.
Do otoczenia zewnętrznego przedsiębiorstwa zaliczyć można m.in. czynniki: polityczne, społeczne, kulturowe, prawne, finansowe, technologiczne, ekonomiczne, a także środowiskowe.
Przykładowo:
- w otoczeniu organizacji dostępne są nowe technologie, których zakup może pozytywnie wpłynąć na funkcjonowanie firmy. (dobrze jest tak zaprojektować system, aby był przygotowany na ich wdrożenie w bliższej lub dalszej przyszłości);
- w otoczeniu firmy zauważalne jest nastawienie na działania o charakterze proekologicznym. (wdrażając SZJ należy zatem położyć nacisk na cele, procesy, zadania mogące wywierać istotny wpływ na środowisko)
Kontekst wewnętrzny organizacji składa się z elementów takich jak m.in.: zasoby ludzkie, posiadane technologie i know-how, a także struktura organizacyjna, strategia i cele, system komunikacji, stosowane standardy, itp.
Przykładowo:
- posiadane przez organizację zasoby ludzkie nie są wystarczające do zwiekszenia wielkości produkcji. (wdrażając SZJ należy zatem położyć nacisk na zwiększenie wydajności posiadanej kadry, poprzez np. zmianę organizacji pracy lub wykorzystanie nowoczesnych technologii);
- wykorzystywany park maszynowy jest nadmiernie enegrochłonny. (ustalając strategię przedsiębiorstwa warto w sposób systemowy podejśc do wszelkich planowanych usprawnień, które poprawią funkcjonowanie przedsiębiorstwa).
Monitorowanie.
Każda organizacja powinna systematycznie monitorować zmiany zachodzące w otoczeniu, a wyniki tej analizy winny stanowić podstawę tworzenia i doskonalenia systemu zarządzania.
Dokumentowanie kontekstu organizacji.
Wymagania zawarte w normie ISO 9001:2015 nie określają sposobu dokumentowania aspektów związanych z kontekstem organizacji. Natomiast można przyjąć, że dobrym miejscem na opis kontekstu są dokumenty związane ze strategią danej organizacji. W przypadku małych organizacji może być sporządzana i aktualizowana corocznie analiza SWOT. Natomiast w większych firmach należy pojedynczo rozpatrzyć specyficzne czynniki w analizie otoczenia, w szczególności warto odrębnie analizować otoczenie prawne, czy technologiczne.